REAKSYON HAN NAHITABO NGA HOSTAGE CRISIS

Reflection la han mas grabe nga mis-management ha katinglingban Pilipino an nahitabo nga Hostage Drama ha Manila.

Maisisiring nga “Tip of the Ice Berge” la ini han damo nga problema nga diri tama an mga solusyon nga ginhahatag han gobyerno.

Ha una usa ini nga Justice Denied is Justice Delayed nga nag-anak han sugad nga panhitabo. Klarado nga diri maupay an aton Sistema han Hustisya ha aton nasud kay para la ha mga riko an aton hustisya, kun mayda ka kwarta mas madale mo makikita an imo “hustisya”.

Ha maiha na nga panahon, tikang pa han panahon han Kastila, waray tatagi hin Hustisya an mga parag-uma nga mag-kaada kalugaringon tuna. Sugad nala han nahitabo nga SDO ha Hacienda Luisita.

Ngani nahitabo na ini ha Hacienda Luisita Massacre diin mis-management gihapon an nahitabo. An nagdedemanda hin kaupayan han mga parag-uma pinanmatay lugod.

Hain man an aton demokrasya kun sugad hini an nahitatabo ha aton sosyedad? Matam-is la an Demokrasya kun mayda kami kalugaringon tuna kay mas maseseguro namon an amon kabuhi samtang kapot namon ini kontra han diri ini namon kontrol o pananag-iya.

Kun nagdedemanda hin maupay nga kabuhi an ugat han Hostage Drama, sugad man liwat an kablas nga katawhan nga angay pamatian han gobyerno ngan diri lugod ini tagan pa hin damo nga problema labi na an mga kablas nga parag-uma.

BATON HAN PAHAYAG NGA KAY-ANO DIRI NAGKUKUNDINAR AN MGA PROGRESIBO NGA GRUPO HA AGWAY HAN PULIS NGAN NPA HA CATARMAN

Una, natuod kami nga kinahanglan ugupan an rinaugdaug nga katawhan Pilipino labi na an mga kablas nga mga Parag-uma. Ha maiha nga panahon waray mahatagi hin Katungod Pantawo ini nga sektor labi an Socio-Eco nga kabutang, ginraraugdaug ngan ginhuhuthutan han ira talento ngan kusog han mga naghahadi nga klase labi an mga Agaron Maytuna.

Ikaduha, nagpapahayag kami han mga pagtalapas han Ahente han aton gobyerno sugad han Pulis ngan Militar kay hira man gud an una nga magpapatuman kunta han maupay nga gawi, ngan amon liwat ini ginpapahayag kun mayda kami kinakaptan nga Affidavit han Reklamo han Pamilya ug Biktima ngan klaro nga mga Sibilyan an biktima han panalapas ngan diri mga NPA sugad han ginpapagawas han mga Pulis/Militar. Tungod hini ginbubuligan ngani namon an aton gobyerno nga ipatuman an Comprehensive Agreement on Human Rights and International Humanitarian Law (CAHRIHL).

Ika-tulo, waray kami labot han agway han Militar/Pulis ngan NPA nga an Gobyerno an Prinsipal nga magsosolbar hini nga diri gintatagan hin seryuso nga pitad asya nga ha maiha nga panahon nagpapadayon ini nga agway. Ngani nananawagan kami han gobyerno han dagmit nga Peace Talks ha duha nga panig para mapugngan ug masolusyunan ini nga agway sugad han ambush ug iba pa nga gindudurot han pagkamamatay han mga membro han duha nga panig, Pulis/Militar pati an NPA. Sugad man ginkukundinar namon an pitad han gobyerno nga sabotahion an Peace Talks para ini diri madayon labi na kay aada na ha lebel han Socio-Economic Reform Agenda an gintatalakay kunta han duha nga panig.

Ika-upat, ngani an anti-insurhensiya nga Oplan Bantay Laya (OBL) han gobyerno in klaro nga nagbabayular han katawhan Pilipino kay mismo an sibilyan an target hini labi na adton mga progresibo nga grupo nga nagdedemanda han maupay nga Serbisyo Sosyal sugad nala han Tinuod nga Reporma ha Tuna han gobyerno (klaro ini ha ira mga propaganda labi adton ginpagawas nga “Knowing the Enemy”). Ha aton rehiyon in klaro nga pinan-matay an mga lider han progresibo nga grupo labi han panahon ni Gen. Palparan nga hira Atty Dacut, Pastor Lapuz, Atty. Bokar, Fr. Luceru, Dr. Ruseulo, Pax Diaz, Professor Cui, Dominador De Luna ngan damo pa nga iba. Ginkundinar namon ini nga panmatay kay tungod mga sibilyan ini nga dapat ginpapanalipdan ngani kunta han gobyerno.

GARB AN KABATUNAN HAN PAKIGBISOG HAN TINUOD NGA REPORMA HA TUNA HA ATON REHIYON

TACLOBAN CITY – Genuine Agrarian Reform Bill (GARB) o HB 374 an nakikita nga solusyon han kawaray Tinuod nga Reporma ha Tuna ha pagselibrar han ika-21 ka tuig nga pag-eksister han SAGUPA-SB yana nga maabot nga August 24, 2010.

Buwa nga reporma ha tuna an nakita han mga parag-uma ha maiha na nga pag-eksister han CARP ug CARPer ngan usa hini nga ehemplo an mapan-uwat nga Stock Distribution Option (SDO) ha Hacienda Luisita.

“Ha amon pagselibrar han ika-21 nga anibersaryo han amon organisasyon ginpapatapod namon an waray kaguol nga pakigbisog para han amon lihitimo nga katungod nga magka-ada libre ngan kalugaringon tuna nga pag-uumhan an mga parag-uma ha aton rehiyon” pahayag ni Nestor Lebico, Secretary General han Samahan han Gudti nga Parag-uma ha Sinirangan Bisayas (SAGUPA-SB).

Nagpapabilin nga pito (7) ha napulo (10) nga mga parag-uma in waray pananag-iya hin tuna ha aton rehiyon. Nakakonsentra ini ha mga dagko nga agaron maytuna sugad nala han mga Veloso, Larazabal, Boromeo, Mortigue, Sarmiento ngan iba pa ha Leyte nga nagtatag-iya han hagluag nga mga Hacienda nga nagkokontrol han mga saop hini.

Pagmalatumat pa ni Lebico nga dako nga tunok ha amon kinabuhi an makukuha kun magkakaada tuna an mga parag-uma kay an pagiging saop in mas na-umento pa lugod an kanan parag-uma mga utang kay tungod haros 22% han kita ha pag-uma in nahihingadto man la ha plete ha tuna dugang pa han diri patas nga bahinay.

“Tungod han amon grabe nga gin-aabat nga kagutom ngan kakablasan diri na manggud kami makakapalit hin kalugaringon tuna sanglit mas ginduduso namon an paghihimo han balaud nga GARB” dugang pa ni Lebico.

Mahanunumduman nga komo importante nga duon ha sosyal nga hustisya, ha GARB la makikit-an an pagpapatuman han tinuod nga reporma ha tuna labi kay waray bayad bisan singko sentimos an panhatag han tuna ngan waray na mga luho nga nagpapalusot sugad nala han SDO kumpara han CARPer.

PAGKITA HAN NAHITABO NGA MINING SUMMIT NGA SPONSORED HAN MGB

An nahitabo han Mining Summit/ Stakeholders Forum ha Ritz Tower kanina in nahimo nga tagapag-depender an MGB ha mga Mining Companies. Mas an ira pa paano maiintindihan o kakarawton han mga molopyo ngan lgu’s an pagtaga-mina.

Unang-una nanawagan an Samahan han Gudti nga Parag-uma ha Sinirangan Bisayas (SAGUPA-SB) para han pag-repeal han Mining Act of 1995 nga asya an prinsipal nga rason han paghurak han pagmina ha aton rehiyon, asya ini an resulta han Liberalisasyon ha industriya han mina nga gin-abrehan ini ha mga langyaw nga kapitalista kay kuno ayat han Globalisasyon.

Ikaduha an SAGUPA-SB nanawagan ha mga molopyo ngan iba pa nga sektor ha bug-os nga rehiyon nga magka-ada hin Moratorium han pagmina ha bug-os nga rehiyon tungod kay dako an danyos nga igdudurot hini ha katawhan labi na an mga parag-uma nga direkta nga ginruruba an mga agrikultural nga katunaan upod na liwat an aton kagugub-an nga surok han aton mahamis nga tubig ngan sugad man an aton kadagatan nga ginkukuhaan naton han aton pan-adlaw-adlaw nga sura.

Kun pababay-an ini nga pagmina segurado nga maruruba an aton seguridad ha pagkaon ngan sugad mas duroy nga magkukure ngan magugutom an katawhan. Usa pa tungod yana nga panahon in inaabat na gud an grabe nga pagbag-o han aton klima, mas susu na an mga bagyo, uran, kapaso ngan linog. Kun tutugutan naton an pagruba han aton kalibungan hini nga pagmina segurado nga diri la yana an maruruba nga kabubwason kundi ha maabot pa nga mga henerasyon.

Klarado nga ini nga aton mga karikuhan in gindadara la ha iba nga nasud ngan diri hi kita an nagpupulos, samtang ginruruba nira an aton kalibungan mas dako pa nga ganansya an ira kikitaon ha pagbaligya han ira mga human nga produkto ha aton nasud, usa nala nga ehemplo an nagbabaras nga mga tools ha mga ligid-ligid nga tikang ha China.

Kun gusto pa naton mahimo nga industriyalisado ha kontrolado ngan planado nga pagkuha han aton karikuhan mismo naton nga mga Pilipino panahon na para tipahan han hiluag nga katawhan an makahiribang nga pagmimina han mga dagko nga kapitalista!

Waray san-o paman responsable nga pagmimina kun an kita la han mga kompanya han mina an una nga rason kay anu hahani hira ha aton ngan an ira pakitang tao nga mga ayuda ug bulig ha aton kumunidad in simple nga lantaran nga pangunguwat ngan pagsingabot han grabe nga kakurian han katawhan.

STOCK DISTRIBUTION OPTION (SDO) PROVES TO BE ANTI-PEASANT IN HACIENDA LUISITA

Tacloban City – With the meager P9.50 daily income of farm workers in Hacienda Luisita, SDO has proved that it worsens the situation of farmers for 15 years, since 1989 until 2004.

This same situation has pushed the farm workers to struggle for their right to till their own lands with rice and vegetables to solve their poverty and hunger, not sugar cane for the rich Cojuangco-Aquino.

“Seven lives was sacrificed from the Hacienda Luisita Massacre in 2004 but many more lives will be taken if the SDO in Hacienda Luisita will continue because of the farm workers’ grave hunger and poverty,” said Nestor Lebico, SAGUPA-SB’s Secretary-General.

Lebico added that the Cojuangco-Aquino’s statements are not true that the farmers will not survive if they will choose the land instead of the SDO. Since 2004, the farmers have proved that thru their collective effort to plant rice and vegetables, they have more to eat compared to the almost P10 per day wage that they get from working on the sugar canes.

In 1967, ten (10) years after the Cojuangcos bought the land in 1957, they did not follow the agreement with the GSIS and a New York based company that they will distribute the lands to the farmers after 10 years in return for the US$2,128,480.00 loan.

Lebico said that the P150 million that will be distributed to the farm workers is just a small amount compared to the income that Hacienda Luisita has made. In 2005, the market value of the 500 hectare Hacienda Luisita has amounted to P1 billion.

With the current distribution of money to those who chose to sign the SDO because of the “Compromise Agreement”, some has even received P1 only. This is the same tactic that Haciena Luisita is using so that the farm workers will not receive any money if they chose to sign for the SDO.

Lebico furthered that encouraging to choose SDO is a clear gross deception that covers up the real motive of the Cojuangco-Aquino to remain in-control of the 6,435 hectares of land. This has happened during the 1989 referendum through CARP.

“What is happening in Hacienda Luisita is also happening here in our region. The nearest to this is retired Justice Cheng Veloso’s land grabbing from the farmers in the Leyte Sab-a Basin Area. The situation here has the same face: the use of government position, military, CARP loopholes and the toothless DAR to implement a genuine land reform,” Lebico added.

It can be recalled that in December 22, 2005, the Presidential Agrarian Reform Council (PARC) revoked the SDO and ordered the distribution of the 4,900 hectares land of Hacienda Luisita to the farm workers which is in contrast to the bogus “Compromise Agreement” of Hacienda Luisita last August 6, 2010 which is in favour of the SDO.

STOCK DISTRIBUTION OPTION (SDO) NAPAMATUD-AN NGA KONTRA-PARAG-UMA HA HACIENDA LUISITA

TACLOBAN CITY – P9.50 kada adlaw nga kita han mga trabahador ha Hacienda Luisita nagpapamatuod la nga an SDO in nagpagrabe pa han kabutangan han mga parag-uma sakob han kense (15) ka tuig tikang han 1989 kutob 2004.

Ini manta nga kakurian an nagduso nga kinahanglan ipakigbisog han mga trabahador ha uma nga magkamay-ada kalugaringon tuna para tamnan hin humay, utanon ug iba pa para solbaron an kagutom ngan kakablasan ngan diri an tubo para han mga riko nga Cojuangco-Aquino.

“Pito (7) nga kinabuhi an ginkuha ha Hacienda Luisita Masaker han 2004 pero mas damo pa an mamamatay kun igpapadayon an SDO ha Hacienda Luista tungod mas magrabe pa an kagutom ngan kapobrehan han mga trabahador ha uma” pahayag ni Nestor Lebico, Secretary General han SAGUPA-SB

Pagmalatumat pa ni Lebico nga diri tinuod an pahayag han mga Cojuangco-Aquino nga diri mabubuhi an mga parag-uma kun pilion nira an tuna kontra han SDO, kay mismo napamadtud-an nga ha burublig nga pag-uma han humay ngan iba pa nga makaka-on tikang han 2004 mas may klaro na lugod nga kinaka-on an mga parag-uma kontra han diri ngani naabot P10 ada adkaw nga suhol ha pagtanom han tubo.

Dida han 1967, napulo (10) katuig an nakalabay han mapalit ini nga tuna han mga Cojuangco han 1957, waray magtangkod ha kasarabutan an an mga Cojuangco ha GSIS ngan usa nga kampanya ha New York, USA nga ipanhatag an tuna ha mga parag-uma kahuman hin napulo ka tuig kabalyo han pagpa-utang hin US$2,128,480.00 ka milyon ka dolyar.

Sering pa ni Lebico nga an P150 milyon nga ipanhahatag ha mga trabahador ha uma in kiki la han nahimo na nga kita han Hacienda Luisita tungod kay hadton 2005 nga balor han pamaligya han tuna in P1 bilyon na an kantidad han 500 ka ektarya ha Hacienda Luisita.

Mismo han yana na nga panhatag hin kwarta ha mga nagpirma han SDO tungod hini nga “Compromise Agreement” in mayda ngani nakakarawat la hin P1.00 nala, asya manta liwat ini an ginamit nga panguwat han Hacienda Luisita ha mga parag-uma nga diri ka makakarawat hin kwarta kun diri mo pilion an SDO.

Pagsaysay pa ni Lebico nga klarado nga garapal nga pag-uwat an pag-aghat nga pilion an SDO kay nagtatahob ini han tinuod nga tumuyo han mga Cojuangco-Aquino nga igpabilin an kontrol han 6,435 ka ektarya nga katunaan nga nahitabo na hadton 1989 nga referendum pinaagi han CARP.

“Ini nga bag-o nga panhitabo ha Hacienda Luisita in nahitatabo manta ha aton rehiyon, an pinakaharani hini, an pangagaw ni Atty Cheng Veloso ha mga parag-uma ha Leyte Sab-a Basin Area nga aada an pareho nga nawong han paggamit han posisyon ha gobyerno, pag-gamit han militar, mga lusot ha CARP ngan kawaray ngipon han DAR para ipatuman an Tinuod nga Reporma ha Tuna” dugang pa ni Lebico

Kun mahinunumduman nga dida han December 22, 2005 an Presidential Agrarian Reform Council (PARC) in nag-rebok han SDO ngan ginmaduhan an Hacienda Luisita nga igdistrebwer na an 4,900 ka ektarya hin tuna ha mga parag-uma taliwas na liwat han ginhimo nga buwa nga “Compromise Agreement” han Hacienda Luisita han nakalabay nga August 6, 2010 pabor han SDO.

666,087.27 KA EKTARYA HA BUG-OS NGA REHIYON-8 AN SAKOP HAN PAGMIMINA

TACLOBAN CITY – Naabot hin 666,087.27 ka ektarya an ginsasakop han maabot 192 nga kompanya han pagmimina ha bug-os nga rehiyon-8 basar han ginpagawas nga datos han MGB-8 yana nga August 2010.

Umabot ini hin 1100% an paghataas han tuna nga nasasakop han pagmimina ngan aada liwat na ha 900% an paghataas han kompanya nga nag-apply ug natagan hin permit ha pagmina tikang han Disyembre 2009.

“Sobra pala pito (7) kabulan an naglabay pareho na hin mga ulaping nga nagsulputan ini nga mga kompanya han mina nga magruruba han aton kalibungan ngan ha tidaraon an kabubwason han aton anak” pahayag ni Nestor Lebico, Secretary-General han Samahan han Gudti nga Parag-uma ha Sinirangan Bisayas (SAGUPA-SB).

Usa han mga pinakadako nga nakakuha han haluag nga pagmiminahan para han Mineral Production Sharing Agreement (MPSA) sakob hin 25 ka tuig amo an Strong Built (Mining) Development Corp. para han Magnetite Sand ha Leyte ngan Alumina Mining Philippines Inc. para han Bauxite ha Samar.

Pagmalatumat pa ni Lebico nga diri la ha tuna an pagruba kundi pati ha kadagatan kay mismo gin-aprobahan han MGB an 41,093.85 ka ektarya ha kadagatan tikang ha Basey, Samar tubtob ha Abuyog, Leyte nga pag-uukayon ini han Mt. Mogan Resources and Development Corp. para han pagkuha han Magnetite Sand.

“Kinahanglan maiklaro ha katawhan nga labot nga nagsisingabot an mga kapitalista han kapobrehan han katawhan Pilipino para silawon hin salapi ug iba pa, diri tinuod nga ini nga mga kompanya han mina an magpapauswag han kinabuhi han katawhan lugod mas gin-aagaw pa ngani ha aton an aton karikuhan nga unta asya an magpupundar han tinuod nga industriyalisasyon han aton nasud” dugang pa ni Lebico.

Mahinunumduman nga han nakalabay nga adlaw in nahimo nga istoryahon an pagmimina ha Tacloban City nga usa nga Highly Urbanize City, han Pacific Metals Canada Phils., Inc. nga waray mahibaroi han City ENRO bisan nagkakamay-ada na hini pangutod hin kahoy komo pagtikang han exploration.

GARB AN KABATUNAN HAN BUWA NGA CARPer!

TACLOBAN CITY – Ha una nga anibersaryo han peke nga CARPer yana nga Agusto 7, 2010, otro nga determinado an mga rinaug-daug nga parag-uma ha bug-os nga rehiyon nga isulong an pagsabalaud han Genuine Agrarian Reform Bill (GARB) o HB 374 ha kongreso.

Waray mabaton sakob han sobra na 20 ka tuig nga programa han gobyerno nga CARP, an maiha na nga monopolyo han tuna han mga dagko nga agaron maytuna nga naghihigot han pag-uswag han sektor han mga parag-uma ngan ha kabug-osan an agrikultura nga tungtungan han tinuod nga industriyalisasyon.

“An burukrasya han aton gobyerno nga gindodominaran han mga dagko nga agaron maytuna in diri interesado nga ipatuman an tinuod nga reporma ha tuna, klarado mismo ini han aton bag-o nga presidente nga waray hisguti han iya una nga SONA ini nga maiha na nga problema han aton sosyodad” pahayag ni Nestor Lebico, Secretary General han SAGUPA-SB.

Ha aton rehiyon ginhahambog han DAR-8 an target nga igdidistrebwer han CARPer an masobra 6,000 ka ektarya hin tuna yana nga tuig 2010 ha mga parag-uma.

Nakikita na liwat ini nga kutob nala naman saad, kay mismo klarado ha mga molopyo nga diri mahatag-hatag han gobyerno an tuna nga gin-agaw ni Atty Cheng Veloso ha mga parag-uma ha Leyte Saba Basin Area ngan an iba pa nga mga dagko nga pribado nga tuna ngan asyenda nga gintatag-iyahan mismo han mga aada ha poder han aton gobyerno.

“Dako nga ayat han aton bag-o nga presidente kun hain na an iya ginsesering nga ‘tuwid na daan’, ‘kayo ang boss ko’ kun diri niya nakikita an tinuod nga problema han mga parag-uma ngan mismo ginhahalot niya an pagkaada libre nga tuna ha mga parag-uma sugad nala han mga taga Hacienda Luisita” dugang pa ni Lebico.

Pagmalatumat pa ni Lebico nga klarado an harayo nga pagkaka-iba han CARPer ngan GARB. Ha GARB libre an panhatag han tuna, samtang ha CARPer kun waray ka kwarta waray ka tuna.

Iginseseguro liwat han GARB nga diri poyde mahibalik ha mga agaron maytuna an tuna, nga may ada suporta serbisyo ha mga parag-uma, pagwara han mga kombersyon han tuna nga agrikultural, waray mga exemption ngan exclusion ug iba pa nga mga lusot ngan pag-aghat ha kooperatiba para han mauswag nga produksyon.

Mahanunumduman nga ika-2 na nga higayon ini nga pag-extend han CARP nga yana in ginngaranan nga CARPer, an una 10 ka tuig dida han 1998 ngan yana in 5 ka tuig nga nagtikang han 2009.