113% NGA SUPESYENTE NGA SUPLAY HIN BUGAS HA LEYTE DIRI NAKIKITA HAN MGA PARAG-UMA NGA HAROS TAG-USA NALA KADA ADLAW AN PAGKAON

TACLOBAN CITY – Ha bag-o pala nga pagsayod han Leyte provincial agriculturist nga hi Roger Portula, waray makaapekto an paghamubo han produksyon han humay han nakalabay nga tuig diin humamubo ini hin maabot 40,000 ka tonelada kay aada pa ha 113% nga supesyente an suplay han bugas ha bug-os nga Leyte.

Dako ini nga paki-ana ha mga parag-uma ha Leyte nga nangangain ini nga supesyente nga suplay hin bugas samtang an kadam-an mismo nga mga parag-uma in haros diri nakakaka-on usa ka beses kada adlaw?

“113% nga supesyente hin suplay hin bugas para han dagko nga kita ngan maupay nga negosyo han mga dagko nga negosyante han bugas ngan humay ha bug-os nga Leyte an karuyag sidngon ni provincial agriculturist nga hi Roger Portula” pahayag ni Nestor Lebico, Secretary-General han SAGUPA-SB.

Bisan paman an tag P600.00 nga hybrid rice nga gahi (40kls) in haros diri naaakos han mga parag-uma ha Leyte para kunta umuswag an produksyon han humay tungod nagawas nga nakada la ha 15,000 nga parag-uma an naggamit hini bug-os nga rehiyon.

Pagmalatumat pa ni Lebico nga an masobra 55,000 ka ektarya hin umhanan hin humay ha bug-os nga Leyte in haros man liwat gintatag-iyahan hin pipira la nga mga agaron maytuna sanglit padayon an katiyupi ngan waray pag-uswag an mga parag-uma ha Leyte.

“Bisan paman mag-ika unom nga pwesto an Leyte kumo nangunguna nga nagproproduser hin humay ha bug-os nga Pilipinas, waray hangkag hini kun nagugutom man la gihapon an naghihimo hini” pagtatapos ni Lebico.

MGA NAGUGUTOM NGA NASUD HA 3RD WORLD COUNTRIES MAS LUMOBO PA!

TACLOBAN CITY – Nagpagawas hin pahayag an Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO-UN) nga lumobo hin 92% sakob han 90 nga nasud nga nagugutom tungod han padayon nga paghinitaas han presyo han batakan nga papliton, sunud-sunod nga pag-umento han presyo han gasolina ngan lana ug sugad man an El Niño o kalamidad nga kon diin usa an Pilipinas nga naigo han sugad hini nga sitwasyon. Makababaraka nga datos para kunta an tagsa-tagsa nasud ilabi na dinhe ha Plipinas nga umaksyon na samtang waray pa paghitaas han tantos han mga namamatay tungod han gutom o di ngani pagdamo han maaraba nga tawo tungod guti o waray na hira kinakaon.

“Dinhe la ha rehiyon, makikita an nawong han kagutom pinaagi han datos tikang mismo ha  ahensya han panlawas nga kon diin an Northern Samar an numero uno han mayda dako nga ihap han malnutrisyon. Karuyag signgon apinas na hira makakaon tulo ka beses ha usa ka adlaw. Kaudgan nakakausa nala hira nakakakaon” siring Ni Nestor Lebico, Secretary-General han Samahan han Gudti nga Parag-uma ha Sinirangan Bisayas (SAGUPA-SB).

Kulang hin suporta-serbisyo ngadto han waray ngani nahidadangat nga ayuda ha parag-uma para pagsurapo han pankalibutan nga krisis labi na an Sinirangan Bisayas nga nakalaom an produkto ha pag-eksport sugad han lubi ngan abaka. Ha pagkayana, mas humabubo pa an produksyon han humay dinhe ha rehiyon subay han ginpagawas nga datos han Department of Agriculture Region 8 (DA-8). Waray na hira kita, hamubo pa an presyo han nangunguna nga produkto sanglit gutom an mga parag-uma.

“Sanglit nananawagan an SAGUPA-SB ha ngatanan nga ahensya han gobyerno ngan masunod nga rehimen nga seryusohon nga tagdon an kahimtang han mga parag-uma dinhe ha rehiyon 8. Diri pantapal nga solusyon an kinahanglan han kablas nga parag-uma kundi an maiha na hini nga panawagan nga ipatuman an tinuod nga reporma ha tuna ngan Igsabalaud an GARB” pagtatapos ni Lebico

Kon mahinunumduman, usa an Pilipinas han grabe nga naapektuhan han tigda nga pagbulusok tikadto han pagkalulugi han mga dagko nga kumpanya/ empresa, bangko ug iba pa nga negosyo tungod han pagguhap han krisis ha bug-os nga kalibutan.

MAGASTOS NGA SELEBRASYON, DIRI TALWAS HA KAKURIAN NGAN PAGPABILIN HAN KAWARAY TUNA HAN MGA PARAG-UMA AN TINUOD NGA LADAWAN HAN IKA- 112th NGA INDEPENDENCE DAY!

Tacloban City – Ha pagsalin-urog han ika- 112^th nga Independence Day, gin-alutagahan hin 10 milyon ka pesos an nasabi nga aktibidad. Dako nga pondo para hin usa nga aktibidad samtang an mga parag-uma ha bug-os nga nasyon in naaraba na han kawaray tuna nga gin-uumhan ngan an paggrabe han kakurian nga nai-eksperyensyahan.

“An tinuod nga nawong han kagawasan para ha amon nga mga parag-uma an pagkaada gud hin tuna nga pag-uumhan diri kay hasta ngada yana kami in saop la gihap hadton mga dagko nga agaron maytuna” siring ni Nestor Libeco, Secretary-General han SAGUPA-SB.

An mahitatabo nga parada buwas han Independence Day, igpapakita han napulo (10) nga float an 10 point agenda/ legacy ni Mrs. Gloria Macapagal-Arroyo durante han iya inaugural speech dida han tuig 2004. Igpaparayaw an damo kuno nga nakab-ot ni GMA sugad han 10 milyon nga trabaho para ha mga Pilipino, pagdebelop hin 1 milyon ka ektarya para han agri-business, pagpaka-eskwela han kada bata ha usa nga klasrom nga diri nagsusuruok ngan mayda kompyuter, balanse nga pagbadyet pinaagi hin tama nga pangolekta ngan paggasto, kuryente ngan tubig ha kada barangay ngan iba pa.

“An kabutangan han mga parag-uma ha bug-os na rehiyon 8 waray signipikante nga pag-ursa basar kunta han iya ginpapanhambog nga programa. Diri hiya seryoso nga tagaron an problema han mga parag-uma, puros la pantapal nga solusyon an iya iginbabaton han mahapdos na namon nga tiyan” pagtatapos ni Libeco.

Kon mahinunumduman, nagpagawas an Malacanang hin P10 milyon nga pondo para han 112^th Independence Day samtang an problema han mga parag-uma waray niya kabaton hasta nga maiwas nala hiya ha iya posisyon yana nga Hunyo 30.

DOUBLE-SHIFTING NGA PAG-ESKWELA DINHE HA SINIRANGAN BISAYAS, MAKABABARAKA!

Tacloban City – Nababaraka an mga kag-anak para han edukasyon nga matatagamtaman han ira mga anak yana nga mayda hulga hin double-shifting nga kinaiya han pag-eskwela ha mga ekswelahan dinhe ha Rehiyon 8.

“Waray na maupay ngan de-kalidad nga edukasyon nga maaguman kon igdo-double shifting an pag-eskwela han amon mga anak. Mahal na ngani an pinapalit nga edukasyon namon, iibanan pa an adlaw/oras nga ig-aalutaga unta para ha pag-aram han mga estudyante nga tinunga nala ha kada adlaw. Ano nala an mahibabaruan han amon mga anak?” pag-asoy pa ni Nestor Lebico, Secretary-General han SAGUPA-SB

Masobra 23 milyon nga mga estudyante yana nga masakob nga Hunyo an maaapektuhan han sugad nga klase hin pag-eskwela ngan usa an Sinirangan Bisayas an maapektuhan hini. Dugang pa, mayda 5 milyon nga mga libro ug 10, 000 nga mga magturutdo an naghihingulang pa yana nga magtitikang it klase. Ha sugad nga kahimtang han edukasyon, waray na gud malalauman an mga kag-anak ilabi na an mga parag-uma para maka-access an ira mga anak hin de-kalidad nga edukasyon.

“Antumon nala nga samtang nagpapadayon an gidaan na maraot nga sistema han edukasyon, adi liwat ini nga double-shifting nga pag-eskwela, damo nga mga estudyante an mapipiritan nga diri na gud umeskwela. An sitwasyon mismo han panutduan/pag-eskwela ngan edukasyon ha pankabug-osan an magduduso para diri na maka-eskwela an amon mga anak. Dudugangan pa yana nga mas naghimakuri an panginabuhi han mga parag-uma upod na an tagsa-tagsa bulsa” pagtatapos ni Lebico.

Mahinunumduman nga tungod han naglabay nga eleksyon 2010, naundang an pagrelease han pondo para ha paghimo hin mga classroom nga gagamiton unta yana nga pag-entra hit klase nga nagresulta han double-shifting nga pangeskwelahan sugad dinhe Leyte para ig-akomodar an mga estudyante nga nagpa-enrol yana nga Hunyo.